به گزارش فدانیک، مشکلات، بحران‌ها و اتفاقات ناراحت‌کننده در طول زندگی هر شخصی به‌وجود می‌آید و راهکار درست در مواجهه با آن فرار یا جنگیدن با آن‌ها نیست. توانمندترین انسان‌ها کسانی هستند که بحران‌هایشان را به فرصت تبدیل می‌کنند، این تنها یک جمله شعاری نیست، بلکه واقعیتی است که برخی به آن عمل می‌کنند.
پس از هر اتفاق یا شکستی، انرژی در ما ایجاد می‌شود که در مقابل تخلیه آن مسئول هستیم؛ می‌توانیم غر زدن، تخریب دیگری و خودسرزنشی را انتخاب کنیم یا انرژی تولید شده را در مسیر خلاقیت به کار گرفته و راه حل جدیدی را ابداع کنیم.
ابداع راه‌حل‌های جدید ویژگی انسان‌هایی با تاب‌آوری بالا است، آن‌ها در مقابل با یک مشکل به جای اینکه سوالات خودشان را با «چرا» آغاز کنند و بگویند که چرا برای من این اتفاق افتاد، به دنبال حل مسائل و چالش‌ها هستند تا شرایط بهتری را ایجاد کنند، تاب‌آوری به استرس و نگرانی پایان نمی‌دهد و به معنای زندگی دور از مشکل و ناراحتی نیست، بلکه این قدرت را به انسان می‌دهد که در مقابل مشکلاتی که در ادامه زندگی با آن برخورد می‌کند، بتواند به خوبی از آن‌ها گذر و همراه با جریان زندگی حرکت کند، همچنین جالب است که بدانید مفهوم تاب‌آوری بدون آنکه روی مباحث آکادمیک یا عنوان علمی آن دقت یا تاکید شود، به‌طور ناخودآگاه در تربیت ما از سوی والدین وجود دارد، چرا که ریشه در فرهنگ ملی، سنت‌ها و مهم‌تر از همه مذهب ما دارد.
«تاب‌آوری» ریشه در فرهنگ و مذهب دارد
از «دین‌درمانی»، به عنوان یکی از عوامل مهم در ارتقای تاب‌آوری و درمان مشکلات روانی در سراسر جهان یاد می‌شود. از سوی دیگر پرداختن به این جزئیات و توجه به بعد روحی و روانی انسان در آموزه‌های دینی و روایات ائمه، با زبانی ساده برای مردم در قرن‌ها پیش، بسیار جالب توجه و شگفت‌انگیز است، یکی از مصداق‌های آن نامه امیرالمومنین (ع) درخصوص اهمیت تحمل و صبر است که با زبان و مثالی شیرین فرموده‌اند: “آگاه باشید درختان بیابانی چوبشان محکم‌تر است، اما درختان سرسبز [که همواره در کنار آب قرار دارند] پوستشان نازک‌تر [و کم دوام‌ترند]، درختانی که در بیابان روییده و جز با آب باران سیراب نمی‌شوند، آتششان شعله‌ورتر و پردوام‌تر است” و آیا این بیان شیوا، جز معنای تاب‌آوری است که در سال‌های اخیر روانشناسان روی آن تاکید دارند؟
ویژگی‌های افراد تاب‌آور چیست؟
محدثه بخشی، کارشناس ارشد روانشناسی و روان‌درمانگر در گفت‌وگو با فدانیک، درباره اهمیت تاب‌آوری در زندگی، اظهار کرد: تاب‌آوری یک مهارت است که می‌توانیم با تمرین و انجام اقداماتی، آن را در خود تقویت کنیم. تاب‌آوری مهارتی است که به فرد کمک می‌کند با خلاقیت مسیر همیشگی «بحران، آسیب روانی» را به «بحران، رشد و بالندگی» تغییر دهد.
وی درخصوص ویژگی‌های افراد تاب‌آور، افزود: این افراد در بحران‌ها، با استفاده از فنون حل مسئله به راه‌حل‌های امن و مطمئن می رسند و خود را ناتوان و قربانی ارزیابی نمی‌کنند و نسبت به آینده خوشبین هستند.
این کارشناس ارشد روانشناسی و روان‌درمانگر ادامه داد: افرادی که تاب‌آوری دارند، هم‌دل بوده و شبکه حمایتی عاطفی محکمی دارند. آن‌ها قادر هستند در زمان‌های نیاز متناسب با موقعیت، درخواست کمک کرده و یا از منابع حمایتی بهره برند. این افراد احساس ارزشمندی دارند و نقاط مثبت و منفی خود را می‌شناسند.
وی تصریح کرد: افراد تاب‌آور در شرایط دشوار بهتر با مسائل و سختی‌ها مواجه می‌شوند و به همین خاطر سلامت روان آن‌ها کمتر از دیگران به خطر می‌افتد، نکته مهم این است که تاب‌آوری یک مهارت است که اگر در حال حاضر در شما وجود ندارد، می‌توانید آموزش ببینید و آن را در خود ارتقا ببخشید.
تمرین‌هایی برای افزایش تاب‌آوری در زندگی
بخشی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توانیم در شرایط دشوار تاب‌آوری بیشتری داشته باشیم، اظهار کرد: بهتر است برای زندگی خود هدف و معنا داشته باشید، افرادی که در زندگی خود هدفی را دنبال نمی‌کنند، با هر مشکلی از هم می‌پاشند و انگیزه خود را از دست می‌دهند، علاوه بر آن سعی کنید که مهارت‌های سالم برای مقابله با مشکلات را بیاموزید، اگر مقابله‌های هیجان‌مدار و مسئله‌مدار سالم را بیاموزید، به هنگام مواجهه با مشکلات، مخزن مفیدی از راهکارهای مختلف دارید که می‌توانید به تناسب موقعیت، از آن‌ها استفاده کنید.
این کارشناس ارشد روانشناسی و روان‌درمانگر تصریح کرد: برای تقویت مهارت تاب‌آوری در خودتان، می‌توانید دلبستگی‌های مثبت ایجاد کنید؛ مشارکت در یک یا چند فعالیت سرگرم‌کننده سالم، عضویت در گروه‌های مذهبی و فرهنگی، ثبت‌نام در کلاس‌های ورزشی، هنری و علمی موجب می‌شود که به هنگام بروز مشکل، آرامش خود را بازیابید.
وی درخصوص دیگر راهکارهای افزایش تاب‌آوری برای مواجهه و گذر از مشکلات و بحران‌ها، خاطرنشان کرد: تلاش کنید که نسبت به تغییرات انعطاف‌پذیر باشید، معنای زندگی، تغییر است، اگر در برابر تغییرات زندگی انعطاف‌پذیر نیستید، هر لحظه دچار اضطراب و هراس هستید و توانایی مواجهه با مسائل را ندارید. ارتباطات خود را گسترش دهید، داشتن روابط عاطفی و دوستانه مستحکم عامل بسیار مهمی در سلامت روان شما محسوب می‌شود و به هنگام بحران‌ها، پشتوانه بسیار مفیدی است، بنابراین روابط دوستانه و خانوادگی خود را تقویت کنید.
بخشی اضافه کرد: مراقب تغذیه و سلامتی خود نیز باشید، برای اینکه مراقب روحتان باشید، تغذیه سالم، ورزش و سبک زندگی سالم را انتخاب کنید. معنویت را در خود تقویت کنید، افرادی که ایمان قوی دارند، ضمن تلاش و تعقل، به خداوند توکل می‌کنند و آرامش امنیت بیشتری دارند. دیگر وقت آن رسیده است که دست از غر زدن برداریم، خلاقیت به کار ببریم و به دنبال یافتن چگونگی‌ها به جای چراها برای حل مشکلات باشیم.