به گزارش فدانیک، عرضه اولیه به معنای ورود یک شرکت جدید به بازار سرمایه است، شرکتی که تاکنون در بازار بورس نبوده است به روش‌های مختلفی می‌تواند به سهامی عام تبدیل شود، پس از ارائه مدارک به سازمان بورس و پذیرش در یکی از بازارها و درج در یکی از تابلوهای معاملاتی مراحل واگذاری می‌تواند انجام شود.
در گذشته از روشی به نام بوک بیلدینگ برای عرضه اولیه استفاده می‌شد که در این روش سهام شرکت توسط کارشناسان قیمت‌گذاری می‌شد و در یک دامنه قیمتی اجازه ثبت سفارش به خریداران داده می‌شد، بر اساس میزان مشارکت کنندگان عموماً در سقف قیمتی تعدادی سهام به هر کد معاملاتی تخصیص داده می‌شد و حداقل تا چند روزی صف خرید بود، در این روش در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ شاهد رشدهای بسیاری خوبی در عرضه اولیه‌ها بودیم که بسیاری از فعالان این روزهای بازار نیز به واسطه سود عرضه اولیه‌ها وارد بازار بورس شدند، اما پس از اینکه روشی جدید از شهریورماه سال گذشته آغاز شد، کمی روند عرضه اولیه‌ها متفاوت شد، در روش عرضه اولیه به روش ترکیبی درصد مشخصی از سهام شرکت در ابتدا به صندوق‌های etf و صندوق‌های صدور ابطالی تخصیص داده می‌شود که این صندوق‌ها میتوانند در فرایند کشف قیمت مرحله اول شرکت کنند. پس از اینکه کشف قیمت توسط این صندوق‌ها انجام شد، در مرحله دوم، عرضه اولیه به سهامداران خرد و اشخاص حقیقی داده می‌شود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری میتوانند تا ۵۰ درصد از سهام خریداری شده خود را به عموم سرمایه‌گذاران در روزهای بعدی عرضه کنند، اما ملزم هستند ۵۰ درصد باقی مانده را تا ۹۰ روز کاری نگهداری کنند.
عرضه اولیه به روش ترکیبی برای شرکت‌هایی انجام می‌شود که ارزش بازار سهام شناور آنها کم‌تر از ۵ هزار میلیارد ریال بوده یا به نظر هیئت پذیرش، شرکت پرریسک است.
از جمله جدیدترین عرضه اولیه‌ای که به روش ترکیبی انجام شد، می‌توان به شرکت توسعه فن‌افزار توسن با سرمایه ثبت شده ۱۵۰ میلیارد تومان اشاره کرد که این شرکت ابتدا به صندوق‌ها اختصاص پیدا کرد و سپس در مرحله دوم عرضه اولیه به خریداران، سهام این شرکت در قیمت ۱,۳۰۰ تومان کشف قیمت شد و پس از آن پنج روز صف خرید متوالی را سپری کرد، پی بر ای حال حاضر این شرکت برابر با ۱۲ واحد و پی بر ای گروه این شرکت برابر با ۱۸ واحد است.
بیست‌وچهارم مردادماه سهام شرکت توسعه فن‌افزار توسن، به سمت مثبت معامله شد و صف خرید نداشت، از دلایلی که می‌توان به آن اشاره کرد این بود که در روز بیست‌وسوم مردادماه شاهد عرضه ۵۷ میلیون برگه سهم از طرف حقوقی‌ها به صف خرید این شرکت بودیم که منجر به کاهش صف خرید و متعادل شدن قیمت در روز بعدی شد، با توجه به این که این شرکت همچنان نسبت به پی بر ای گروه خود، عدد پایین‌تری دارد، انتقاداتی از سمت فعالان بازار مطرح است، یکی از این موارد این است که عرضه سنگین حقوقی‌ها منجر به متعادل‌سازی قیمت شده است و اگر این عرضه سهام انجام نمی‌شد، عرضه اولیه فن‌افزار می‌توانست بازدهی بهتری را به سرمایه‌گذاران دهد.
البته همان‌طور که این انتقاد وارد است، باید گفت که اگر عرضه صندوق‌ها در بازدهی معقولی انجام نشود، شاهد رفتارهای هیجانی در عرضه اولیه‌ها خواهیم بود، به‌طور مثال بازدهی ۷۰ درصدی و سپس ریزش‌های شدید به دلیل شناسایی سود رقم خواهد خورد.
به نظر می‌رسد این روش به دلیل اینکه صندوق‌ها میتوانند سهمیه مشخصی را داشته باشند، منجر به کاهش ریزش و بهبود بازدهی صندوق‌ها و ترویج به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار شود.